W dniu 21 czerwca 2012 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok w sprawie C - 5/11.
Stan faktyczny sprawy przedstawiał się następująco:
Obywatel niemiecki T. Donner został skazany za pomocnictwo w niedozwolonym rozpowszechnianiu utworów chronionych prawami autorskimi.
W sprawie ustalono, iż T. Donner brał udział w rozpowszechnianiu w Niemczech, chronionych prawem autorskim, reprodukcji mebli w stylu Bauhaus. Kopie tych mebli znajdowały się we Włoszech, gdzie w latach 2005-2008 nie były objęte ochroną prawnoautorską.
Spółka Dimensione Direct Sales Srl, z siedzibą w Bolonii, oferowała klientom mającym siedzibę
w Niemczech sprzedaż reprodukcji elementów umeblowania w stylu Bauhaus
poprzez ogłoszenia w czasopismach, dodatki do czasopism, bezpośrednią
wysyłkę pocztową reklamy do adresata oraz niemieckojęzyczną stronę
internetową, nie posiadając przy tym licencji wymaganych do sprzedaży
tych towarów w Niemczech. Natomiast spółka In.Sp.Em. Srl, w której prezesem zarządu był T. Donner, zajmowała się transportem mebli, do klientów, którzy nie odebrali ich osobiście z terenu Włoch. Kierowcy spółki Inspem odbierali
towary w magazynie w Sterzing, za zapłatą na rzecz spółki Dimensione
ceny ich sprzedaży. W trakcie dostawy na rzecz klientów w Niemczech
Inspem żądała od nich zapłaty ceny za dostarczony towar oraz kosztów
jego transportu.
Sąd niemiecki ustalił, że przeniesienie prawa własności mebli nastąpiło we Włoszech, natomiast przeniesienie prawa do rozporządzania nastąpiło w Niemczech, w momencie przekazania towarów nabywcy. Sprzedaż w rozumieniu § 106 UrhG wymaga
przeniesienia własności sprzedawanego towaru oraz przeniesienia prawa do
rozporządzania ze sprzedawcy na nabywcę. W związku z czym do sprzedaży mebli dochodziło na terenie Niemiec, gdzie meble były objęte ochroną prawnoautorską.
Od tego wyroku T. Donner wniósł rewizję, w której podnosił, że „publiczne rozpowszechnianie” w rozumieniu
art. 4 ust. 1 dyrektywy 2001/29, a tym samym w rozumieniu § 17 UrhG,
oznacza przeniesienie własności towarów oraz że w sprawie przed sądem
krajowym miało ono miejsce we Włoszech. Skazanie go na podstawie innej wykładni
naruszałoby swobodę przepływu towarów zagwarantowaną przez art. 34 TFUE,
ponieważ wynikałby z niej sztuczny, nieuzasadniony podział rynków. Wreszcie, po trzecie, podnosi on, że w każdym
razie wydanie we Włoszech rzeczonych towarów przewoźnikowi, który
wykonywał dostawę tych towarów na rachunek określonych klientów,
stanowiło przeniesienie posiadania, oraz że również z tego punktu
widzenia istotne okoliczności miały miejsce we Włoszech.
W wyniku wniesienia skargi rewizyjnej Federalny Sąd Najwyższy zawiesił postępowanie i zadał Trybunałowi następujące pytanie:
„Czy art. 34 TFUE
i 36 TFUE, regulujące swobodny przepływ towarów, należy interpretować
w ten sposób, że sprzeciwiają się one temu, aby pomocnictwo
w niedozwolonym rozpowszechnianiu utworów chronionych prawami autorskimi
podlegało karze w wyniku zastosowania krajowych przepisów karnych,
jeżeli w przypadku transgranicznej sprzedaży utworu chronionego prawami
autorskimi w Niemczech jednocześnie:
– utwór
ten zostaje przywieziony do Niemiec z innego państwa członkowskiego
Unii Europejskiej i rzeczywiste władztwo nad nim zostaje przeniesione
w Niemczech, i
– przeniesienie
własności następuje jednak w tym innym państwie członkowskim, w którym
utwór nie podlegał ochronie prawa autorskiego lub w którym ochrona ta
nie była wykonalna?”.
Trybunał na postawione pytanie odpowiedział następująco:
1) Handlowiec,
który kieruje swoją reklamę do klientów mających miejsce zamieszkania
lub siedzibę w określonym państwie członkowskimi i tworzy lub udostępnia
im szczególny system dostawy oraz szczególny sposób zapłaty lub zezwala
na takie działanie osobie trzeciej, umożliwiając w ten sposób tym
klientom dostawę na ich rzecz kopii utworów chronionych prawem autorskim
w tym państwie członkowskim, dokonuje w państwie członkowskim, w którym
dostawa miała miejsce, „publicznego rozpowszechniania” w rozumieniu
art. 4 ust. 1 dyrektywy 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw
autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym.
2) Artykuły
34 TFUE i 36 TFUE powinny być interpretowane w ten sposób, że nie
sprzeciwiają się one temu, aby państwo członkowskie ścigało na podstawie
krajowego prawa karnego pomocnictwo w rozpowszechnianiu bez zezwolenia
kopii utworów chronionych przez prawo autorskie, w przypadku gdy kopie
takich utworów są publicznie rozpowszechniane na terytorium tego państwa
członkowskiego w ramach sprzedaży skierowanej w szczególności do
klientów rzeczonego państwa, do której dochodzi w innym państwie
członkowskim, gdzie towary te nie są chronione prawem autorskim lub na
ich ochronę nie można skutecznie powoływać się wobec osób trzecich.